Πετρέλαιο στο νομό Έβρου; Μια ιστορική αναδρομή

*Οι περιοχές που ερευνήθηκαν κατά το παρελθόν για πετρέλαιο

*Το έβλεπαν στη Ζουράφα το 1874

*Το έψαχναν οι Τούρκοι το 1901-1902

*Το αναζητούσαν οι Έλληνες από το 1920

*Ερεύνησαν Άγγλοι και Γερμανοί

*Αλλά πετρέλαιο δεν βρέθηκε ακόμα!

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

Η ύπαρξη ή όχι πετρελαϊκών κοιτασμάτων στο υπέδαφος ή στον υποθαλάσσιο χώρο της Θράκης, ήταν διαχρονικά αντικείμενο ζωηρών συζητήσεων είτε σε συγκεντρώσεις ανθρώπων με ενδιαφέρον για την πατρίδα τους είτε σε κουβέντες ανά τους καφενέδες. Για το λόγο αυτό πέρα από τα σοβαρά συμπεράσματα, βάσει αξιόλογων και σοβαρών πληροφοριών, πάντα αιωρούντο και οι θεωρίες συνωμοσίας, γεωστρατηγικές, εσχατολογικές ή… ψεκασμένες!!!

Ας δούμε πρώτα το θέμα του πετρελαίου στη Θράκη, σε βάθος χρόνου. Το 1874 ο γνωστός Σαμοθρακίτης λόγιος Νικόλαος Φαρδύς, όπως είχε γράψει το 1897, ο ίδιος διαπίστωσε προσωπικά την ύπαρξη πετρελαίου, πηγαίνοντας εκεί με ιστιοφόρο. Είδε δηλαδή στην επιφάνεια της θάλασσας να επιπλέει κάποια ελαιώδης ουσία, η οποία απέπνεε οσμή πετρελαίου. Αυτή φαίνονταν να πηγάζει από τη γνωστή νησίδα Ζουράφα, που μερικοί την γνωρίζουν ως Λαδόξερα. Ο Φαρδύς χρησιμοποιώντας τη Σαμοθρακίτικη διάλεκτο την ονόμαζε Ζγοράφα. Οι Τούρκοι από τότε, ίσως και παλαιότερα γνώριζαν ότι εκεί μάλλον υπήρχε πετρέλαιο.

Η διαθήκη του ναυάρχου Παύλου Κουντουριώτη

*Η σορός του Παύλου Κουντουριώτη, στο Παλαιό Φάληρο, μεταφερόμενη στο ατμόπλοιο, 

για να γίνει ο ενταφιασμός στην Ύδρα

Γράφει ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

                Ο Παύλος Κουντουριώτης, δεν υπήρξε μόνο ένας θρυλικός ναυμάχος στον οποίο οφείλουμε την κυριαρχία μας στο Αιγαίο, αλλά και ένας συνειδητός και ένθερμος πατριώτης, πιστός χριστιανός και καλός οικογενειάρχης. Αυτό φαίνεται ξεκάθαρα και από την διαθήκη του, που ήταν η τελευταία βούλησή του.

                Η διαθήκη του ναύαρχου Παύλου Κουντουριώτη, ανοίχθηκε στο Πρωτοδικείο Αθηνών στις 22 Μαΐου 1936. Ο ναύαρχος και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε πεθάνει στις 22 Αυγούστου 1935 και είχε ενταφιασθεί στην Ύδρα.

                Η διαθήκη του είχε παραμείνει στο σπίτι του Κουντουριώτη και βρέθηκε τυχαία αργότερα, όταν οι κληρονόμοι του άνοιξαν το σπίτι.

                Το σπίτι του ναυάρχου από την ημέρα του θανάτου του είχε παραμείνει κλειστό. Όταν βρέθηκε τυχαία η χειρόγραφη διαθήκη, ο πληρεξούσιος δικηγόρος της χήρας του ναυάρχου Α. Κυριακίδης, την παρέδωσε στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Εκεί, ο πρόεδρος Ι. Αποστολόπουλος και οι δικαστές Γ. Τσακωνόπουλος και Ε. Κοκκινόπουλος, ο αντεισαγγελέας Μανδραπίλιας και η γραμματέας Γεωργία Κουτσουμάδη, άνοιξαν τη διαθήκη, που είχε συντάξει ο Κουντουριώτης και η οποία έγραφε:

Οι εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936

*Η "Ακρόπολις" αναγγέλλει τα αποτελέσματα, την επομένη των εκλογών

Γράφει ο κ. Απόστολος Τσομπάνης-Νότιος*

          Τελευταία φορά που διεξήχθησαν βουλευτικές εκλογές στην Ελλάδα μήνα Ιανουάριο ήταν το 1936, δύο μήνες μετά την παλινόρθωση της Μοναρχίας και έξι μήνες πριν την επιβολή του καθεστώτος της 4ης Αυγούστου από τον Ιωάννη Μεταξά.
          Οι βουλευτικές εκλογές της 26ης Ιανουαρίου 1936 ήταν οι δεύτερες βουλευτικές εκλογές που διεξήχθησαν στην Ελλάδα μέσα σε διάστημα οκτώ μηνών. Είχαν προηγηθεί οι βουλευτικές εκλογές της 9ης Ιουνίου 1935 στις οποίες νίκησε ο κυβερνητικός συνασπισμός Τσαλδάρη – Κονδύλη[1]. Ας δούμε, όμως, τα γεγονότα με χρονολογική σειρά.
          Την 1η Μαρτίου 1935 εκδηλώθηκε κίνημα στο Στρατό με επικεφαλής αξιωματικούς που ήταν προσκείμενοι στον Ελευθέριο Βενιζέλο[2]. Μετά από λίγες ημέρες το κίνημα κατεστάλη[3] και οι επικεφαλής αξιωματικοί συνελήφθησαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν από έκτακτο στρατοδικείο[4].

Η 4η Αυγούστου, ο Μεταξάς και οι νέοι κάπηλοί του

ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_04/08/2013_529019

*Ο Ιωάννης Μεταξάς

*Για τους Έλληνες ο φασισμός και ο ναζισμός 

είναι μωρία, σύμφωνα με όσα γράφει 

τις τελευταίες μέρες της ζωής του

Του Μιχάλη Ν. Κατσίγερα

          Επέτειος της 4ης Αυγούστου 1936 (και της άλλης, του 1789 βέβαια) και οι κάπηλοι του Ιωάννη Μεταξά βγήκαν στο μεϊντάνι να πουλήσουν την πραμάτεια τους.

          Το καθεστώς που προέκυψε από το ανακτορικό πραξικόπημα της 4ης Αυγούστου 1936 ασφαλώς δεν ήταν ολοκληρωτικό, όπως το χιτλερικό και το σταλινικό. Άλλωστε ολοκληρωτικό χαρακτήρα δεν είχε ούτε καν το φασιστικό κράτος του Μουσολίνι στο απόγειό του, κι ας ήταν αυτός ο ίδιος που είχε επινοήσει τον όρο stato totalitario. Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ήταν μια συντηρητική δικτατορία του Βασιλέως Γεωργίου Β’. Η πολιτική διαχείρισή της είχε ανατεθεί στον παλαιόθεν αντικοινοβουλευτικό Μεταξά. Έναν στρατιωτικό ο οποίος, διαθέτοντας ως υπόβαθρο την παιδεία των μορφωμένων και ανοικτών στην Εσπερία Ελλήνων του μεταιχμίου του 19ου προς τον 20ό αιώνα ήταν προικισμένος με τον ρεαλισμό του επιτελικού αξιωματικού που τον είχε στερεώσει μέσα του η οδυνηρή επαλήθευση των αρνητικών εκτιμήσεών του για την τύχη της Μικρασιατικής Εκστρατείας. 

ΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΤΟΥ 1936, ΠΟΥ ΕΛΥΣΑΝ ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΜΕΤΑΞΑ

*Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, νεκρός στο Παρίσι

 Γράφει  ο Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης

          Τέσσερις θάνατοι, πολιτικών ηγετών κατά το πρώτο εξάμηνο του 1936, φαίνεται, ότι συνετέλεσαν και αυτοί με τον τρόπο τους στην ευκολότερη άνοδο του Ιωάννη Μεταξά στην εξουσία και στην τελική επιβολή της δικτατορίας του στις 4 Αυγούστου, του μοιραίου εκείνου χρόνου.

          Το 1935 ήταν χρονιά δραματικών γεγονότων, που δημιούργησαν ρευστή ατμόσφαιρα στα πολικά πράγματα της χώρας. Μια ατμόσφαιρα που κληροδοτήθηκε και στο επόμενο έτος 1936, το οποίο σφραγίσθηκε  με την επιβολή της δικτατορίας της 4^ης Αυγούστου, αφού προηγήθηκαν και τέσσερις θάνατοι πολιτικών ηγετών, που ουσιαστικά έλυσαν τα χέρια του Ιωάννη Μεταξά.

Η δικτατορία του Μεταξά

Από την Καθημερινή της Κυριακής

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_07/03/2010_393338

 Το καθεστώς της 4ης Αυγούστου, 

που επιβλήθηκε από τον Γεώργιο Β΄

 ήταν επιστέγασμα  σειράς πολιτικών «ανωμαλιών»

*Ο Μεταξάς κυρίαρχος πλέον δικτάτωρ





Επιμέλεια: Στέφανος Xελιδόνης

Ως στρατιωτικός ο Ιωάννης Μεταξάς διακρίθηκε από τις σπουδές του κιόλας στην Πολεμική Ακαδημία του Βερολίνου. Συμμετείχε στον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 και στους Βαλκανικούς, ενώ από το 1903 είχε τοποθετηθεί στο τότε νεοσύστατο κατά τα ξένα πρότυπα Γενικό Επιτελείο Στρατού, συμβάλλοντας σημαντικά στην οργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. Από νωρίς συνδέθηκε φιλικά με τη βασιλική οικογένεια και όταν το 1910 ο Γεώργιος Α΄ διόρισε πρωθυπουργό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, ο Κρητικός τού προσέφερε τη θέση του πρώτου υπασπιστού του. Ετσι, ο Μεταξάς έγινε ο σύνδεσμος μεταξύ Βενιζέλου και ανακτόρων. Η ρήξη μεταξύ τους ήρθε το 1915, όταν ο Μεταξάς με την παραίτησή του μετέπεισε τον Κωνσταντίνο Α΄ ως προς την είσοδο της χώρας στον πόλεμο, στο πλευρό των συμμάχων. Ο Βενιζέλος δεν τον συγχώρεσε ποτέ και, το 1917, τον εξόρισε στην Κορσική από όπου γύρισε υστερα από την επιστροφή των βασιλικών στην εξουσία. Οταν στις 25 Μαρτίου 1921 οι Πρωτοπαπαδάκης, Θεοτόκης και Γούναρης του προσέφεραν τη θέση του αντιστρατήγου της Μικράς Ασίας, ο Μεταξάς αρνήθηκε. Από το 1914 είχε καταθέσει υπόμνημα στο ΓΕΣ, με το οποίο προεξοφλούσε την ήττα του ελληνικού στρατού σε περίπτωση επέμβασης στην Ιωνία. Στις 12 Οκτωβρίου 1922 ίδρυσε το κόμμα των Ελευθεροφρόνων. Μετά τη δικτατορία Πάγκαλου, κατά την οποία φυλακίστηκε και εκτοπίστηκε, συμμετείχε στις εκλογές της 11ης Νοεμβρίου 1926. Κατέλαβε 51 έδρες και διορίστηκε υπουργός Συγκοινωνίας στην κυβέρνηση Ζαΐμη. Αργότερα υπηρέτησε και ως υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Τσαλδάρη. Ωστόσο, σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, οι Ελευθερόφρονες σημείωναν όλο και χειρότερες επιδόσεις. Οταν το 1936 κατέλαβαν επτά έδρες, όλα έδειχναν ότι η πολιτική σταδιοδρομία του Μεταξά έφτανε στο τέλος της. Ο Γεώργιος Β΄ όμως είχε διαφορετική άποψη.

*Ο Ιωάννης Μεταξάς και ο Βασιλεύς Γεώργιος Β΄ συνέπλευσαν

Η υπονόμευση του κοινοβουλευτισμού

Της Μαρίνας Πετράκη*


Τα πολιτικά πάθη, αποτέλεσμα της μακροχρόνιας έχθρας βενιζελικών και αντιβενιζελικών, υπονόμευσαν και αποδυνάμωσαν τον κοινοβουλευτισμό και οδήγησαν σε πολιτικό αδιέξοδο. Τον Νοέμβριο του 1935, μετά τη διεξαγωγή «νόθου» δημοψηφίσματος, ο Γεώργιος Β΄ επανήλθε στον θρόνο της Ελλάδας.
Η παλινόρθωση της βασιλείας, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του 1935, εγκαινίασε μια δραματική σειρά γεγονότων, που κατέληξαν στη δικτατορία της 4ης Αυγούστου. Μετά την επιστροφή του, ο Γεώργιος αποπέμπει τον Κονδύλη και αναθέτει τον σχηματισμό κυβέρνησης στον Κωνσταντίνο Δεμερτζή, ενώ την 26η Ιανουαρίου διεξάγονται άψογες εκλογές, που αναδεικνύουν ισοδύναμες τις δύο μεγάλες παρατάξεις, με ρυθμιστή το Παλλαϊκό Κόμμα (δεσπόζουσα δύναμη το ΚΚΕ). Οταν γίνεται γνωστή η μυστική συμφωνία (σύμφωνο Σοφούλη - Σκλάβαινα) μεταξύ των Φιλελευθέρων και του ΚΚΕ, προκαλούνται αναταράξεις στις ένοπλες δυνάμεις που δυσαρεστούν τον Γεώργιο, ο οποίος αποπέμπει τον Παπάγο από το Υπουργείο Στρατιωτικών και στη θέση του διορίζει τον Ιωάννη Μεταξά. Μετά τον θάνατο του Δεμερτζή, στις 13 Απριλίου, ο Μεταξάς αναλαμβάνει και τα καθήκοντα του πρωθυπουργού, ενώ στις 27 Απριλίου λαμβάνει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Στις 8 Μαΐου, κατά τη διάρκεια καπνεργατικών διαδηλώσεων, ξέσπασαν τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης που κατέληξαν στις πλέον βίαιες συγκρούσεις ανάμεσα στους απεργούς και τη χωροφυλακή, στη διάρκεια των οποίων σκοτώθηκαν δώδεκα διαδηλωτές.
Η ανακοίνωση για γενική απεργία στις 5 Αυγούστου 1936 προσέφερε στον Μεταξά, «ελέω του Γεωργίου Β΄», την απαιτούμενη δικαιολογία για την εγκαθίδρυση της δικτατορίας της 4ης Αυγούστου, που ήταν το επιστέγασμα μιας σειράς εσωτερικών πολιτικών «ανωμαλιών» και αποτελούσε, σύμφωνα με τον Γεώργιο, μια «δυσάρεστη αναγκαιότητα». Τα παραδοσιακά κόμματα, αποδυναμωμένα από τις έριδες και στερημένα από τους ηγέτες τους (οι Κονδύλης, Τσαλδάρης, Δεμερτζής και Βενιζέλος όλοι πέθαναν μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα) ήταν ανίκανα να κινητοποιήσουν τον λαό, που, κουρασμένος και απογοητευμένος από τους πολιτικούς, παρέμεινε απαθής. Εξάλλου, οι ιθύνουσες τάξεις είδαν στο πρόσωπο του Μεταξά τον εκφραστή των συμφερόντων τους και τον εγγυητή ασφάλειάς τους έναντι του «επερχόμενου» κομμουνισμού.
Παράλληλα, η θέση του Μεταξά διευκολύνθηκε την εποχή αυτή από τη διεθνή συγκυρία. Η κομμουνιστική απειλή φάνταζε, το 1936, πολύ μεγαλύτερη από την κρίση του κοινοβουλευτισμού στην Ευρώπη και την επικράτηση του φασισμού και του ναζισμού. Τα καθεστώτα αυτά και οι εκφραστές τους ασκούσαν μια περίεργη γοητεία στους πληθυσμούς των ευρωπαϊκών κρατών, που παρακολουθούσαν με θαυμασμό τη νέα πειθαρχημένη δύναμη του ναζισμού και την προβολή του «χαρισματικού» αδιαφιλονίκητου ηγέτη του, Αδόλφου Χίτλερ, να προβάλλονται μέσα από τα βραβευμένα προπαγανδιστικά φιλμ της Ρίφενσταλ, στα πολυπληθή ακροατήρια των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Ο κομμουνιστικός κίνδυνος, υπό το φάσμα του ισπανικού εμφυλίου που μόλις είχε ξεσπάσει, ανησυχούσε πολύ περισσότερο τους Ευρωπαίους, απ’ ό,τι η κατάληψη της αποστρατιωτικοποιημένης Ρηνανίας από τον Χίτλερ το 1936, και η αυξανομένη επιθετικότητα του Μουσολίνι, μετά την εισβολή στην Αιθιοπία.
Ετσι λοιπόν το διεθνές κλίμα και η έκρυθμη εσωτερική πολιτική κατάσταση, που διευκολύνονταν από την έλλειψη εμπιστοσύνης του Γεωργίου προς τα αστικά πολιτικά κόμματα, «ευνοούσαν» την εγκαθίδρυση της Δικτατορίας. Γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τις «χλιαρές» αντιδράσεις –με εξαίρεση το κίνημα των Χανίων– που εκδηλώθηκαν εναντίον της 4ης Αυγούστου.

*Ο Ιωάννης Μεταξάς, επέβαλε απολυταρχικό καθεστώς

Απολυταρχικό καθεστώς με λαϊκίστικες τάσεις και πρακτικές

Οι πρώτες ενέργειες του καθεστώτος, μετά την άρση των θεμελιωδών άρθρων του Συντάγματος και την κατάργηση της ελευθερίας του Τύπου, ο οποίος κατέστη προπαγανδιστικό εργαλείο του καθεστώτος, με αντάλλαγμα πολλά προνόμια, ήταν η καταστολή του κομμουνιστικού κινδύνου, αλλά και του κομματικού κοινοβουλευτισμού, που αποτελούσαν τη «διπλή τυραννία» του τόπου. Οι αθρόες συλλήψεις και οι εκτοπίσεις των αντιφρονούντων, αλλά και οι αποτελεσματικοί μηχανισμοί που αφορούσαν την καθιέρωση του Πιστοποιητικού Κοινωνικών Φρονημάτων και των Δηλώσεων Μετανοίας (που ανήλθαν σε 47.000, όταν η δύναμη του ΚΚΕ ήταν περίπου 15.000) εξουδετέρωσαν κάθε εσωτερική απειλή και έδωσαν τη δυνατότητα στον Μεταξά να υλοποιήσει τα σχέδιά του. Πρωταρχικός σκοπός του καθεστώτος ήταν η ίδρυση ενός «Νέου Κράτους» που θα βασιζόταν στις υπέρτατες αξίες και στα ιδεώδη που είχαν πλέον χαθεί και θα οδηγούσε στην «Αναγέννηση της Ελλάδος» και στη δημιουργία του «Τρίτου Ελληνικού Πολιτισμού» που ήταν συνέχεια του Αρχαίου και του Βυζαντινού. Η έλλειψη λαϊκής βάσης οδήγησε τον Μεταξά, μιμούμενο ξένα φασιστικά και ναζιστικά πρότυπα, στην ίδρυση και οργάνωση ενός πανίσχυρου οργανισμού νεολαίας, της ΕΟΝ, που συμπεριέλαβε το σύνολο σχεδόν του νεανικού πληθυσμού της χώρας και αποτέλεσε το αποτελεσματικότερο μέσον, αλλά και αποδέκτη της μεταξικής ιδεολογίας και προπαγάνδας, βασικότερο στοιχείο της οποίας αποτελούσε η λατρεία προς τον Ηγέτη, Ιωάννη Μεταξά.

*Το προωπικό ημερολόγια του Μεταξά, πολύτιμη πηγή ιστορικών πληροφοριών

Κοινωνική πολιτική

Ωστόσο, παρά τις πρακτικές και τα χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων που υιοθέτησε, η 4η Αυγούστου δεν ταυτίστηκε ποτέ με τη φασιστική ιδεολογία αλλά παρέμεινε ένα απολυταρχικό καθεστώς με φιλολαϊκές τάσεις που συχνά οδηγούσαν σε λαϊκίστικες πρακτικές. Ο Μεταξάς, όπως συχνά προκύπτει μέσα από το ημερολόγιό του και τις ομιλίες του, ήθελε να είναι ο ηγέτης του λαού και προστάτης των οικονομικά ασθενέστερων. Στο πλαίσιο αυτής της πατερναλιστικής στάσης που χαρακτήρισε ολόκληρη τη διακυβέρνηση του «χαρά μου οι φτωχοί και τα παιδιά», εφάρμοσε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα κοινωνικής πολιτικής για την ανακούφιση των ασθενέστερων τάξεων, όπως οι αγρότες και οι εργάτες.
Τα πιο σημαντικά μέτρα στον τομέα της αγροτικής πολιτικής ήταν η ρύθμιση των αγροτικών χρεών, η μεταβίβαση των τίτλων ιδιοκτησίας της γης και η κατάργηση της φορολογίας στο ελαιόλαδο.
Τα μέτρα για τους εργάτες περιελάμβαναν την καθιέρωση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας και την αναγκαστική διαιτησία μεταξύ εργατών και εργοδοτών, ενώ εφαρμόζεται ο νόμος για την κοινωνική ασφάλιση με την ίδρυση του ΙΚΑ. Παράλληλα, καθιερώνεται το οκτάωρο, καθορίζεται κατώτερο ημερομίσθιο και λαμβάνονται μέτρα για βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και τον έλεγχο των ενδημικών νόσων με σημαντική αύξηση στις δαπάνες υγείας.

*Μεταξάς και Γεώργιος Β΄ έδωσαν βάρος στη στρατιωτική θωράκιση της χώρας

Στρατιωτική θωράκιση για τον επερχόμενο πόλεμο

Η σημαντικότερη ωστόσο προσπάθεια του καθεστώτος επικεντρώθηκε από την αρχή στην αμυντική θωράκιση της χώρας. Δεμένος στο «παραδοσιακό άρμα» της φιλοβρετανικής εξωτερικής πολιτικής, παρά τη γερμανική του παιδεία και την οικονομική εξάρτηση της χώρας από τη Γερμανία, ο Μεταξάς αναζήτησε, μέσα στo πλαίσιo της πολιτικής ουδετερότητας που του επέβαλαν η γεωπολιτική και η στρατιωτική του θεώρηση, στη Βρετανία, τη μεγαλύτερη ναυτική Δύναμη, τον σύμμαχο απέναντι στην αυξανόμενη ιταλική επιθετικότητα, όπως αυτή διαμορφώθηκε μετά την Αιθιοπική Κρίση και τη συμμετοχή της Ελλάδας στις οικονομικές κυρώσεις κατά της Ιταλίας. Παράλληλα άρχισε η μεγάλη στρατιωτική και ψυχολογική προετοιμασία της χώρας για την αντιμετώπιση πιθανής εισβολής από την Ιταλία, αλλά και τη Βουλγαρία, με την κατασκευή εντυπωσιακών οχυρωματικών έργων, όπως η Γραμμή Μεταξά και η ανασυγκρότηση του ελληνικού στρατού, ενώ είχε αρχίσει και ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αυτάρκειας και εξοικονόμησης αγαθών.
Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε την «ουδέτερη» Ελλάδα αμυντικά προετοιμασμένη και αποφασισμένη να αντισταθεί, ενώ είχε κηρυχθεί από τον Απρίλη του 1939 μερική επιστράτευση. Οι ιταλικές προκλήσεις εναντίον της Ελλάδας το καλοκαίρι του 1940 είχαν ως αποκορύφωμα τον τορπιλισμό του ευδρόμου «Ελλη» στην Τήνο στις 15 Αυγούστου. Η εμπλοκή της Ελλάδος στον πόλεμο ήταν πια βεβαία.

*Ο Μεταξάς με Άλκιμους, μέλη της οργάνωσης της δικτατορικής νεολαίας

Πλήρης σύμπνοια

Το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου 1940, στην οικία του Ιωάννου Μεταξά στην Κηφισιά άρχισε να γράφεται μία από τις πλέον ένδοξες σελίδες της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Η άρνηση του Μεταξά, «Alors c’est la guerre», να υποκύψει στις ιταλικές διεκδικήσεις απορρίπτοντας το ιταλικό τελεσίγραφο που του επέδωσε ο Γκράτσι δεν ήταν προϊόν στιγμιαίας εθνικής έξαρσης, αλλά, όπως προκύπτει από τις προσωπικές του και κρατικές μαρτυρίες, μια ώριμη, μελετημένη, ιστορική απόφαση η οποία οδήγησε την Ελλάδα σε στιγμές μεγαλείου και δόξας. Ο ελληνικός λαός, ενωμένος, βρισκόταν για πρώτη ίσως φορά σε πλήρη σύμπνοια με τον αρχηγό του καθώς ξεχυνόταν στους δρόμους πανηγυρίζοντας με αληθινό ενθουσιασμό και εθνική υπερηφάνεια. Ο Ιωάννης Μεταξάς πέθανε στις 29 Ιανουαρίου 1941, «εν πλήρει δόξη», και η απώλειά του την κρίσιμη αυτή στιγμή απεδείχθη τραγική, δημιουργώντας μεγάλο στρατιωτικό και πολιτικό κενό. Η έλλειψη ικανού διαδόχου σε συνδυασμό με την ήττα και τη γερμανική κατοχή αναζωπύρωσαν τα πολιτικά πάθη του παρελθόντος οδηγώντας τη χώρα στον καταστροφικό εμφύλιο.


* Η κ. Μαρίνα Πετράκη είναι ιστορικός/ερευνήτρια.